Prevent HFMD

El-aýak keseli

Tomus geldi, bakteriýalaryň köpüsi hereket edip başlady, tomusda ýokanç keselleriň öňüni almak üçin tomus ýokanç keselleriniň täze tapgyry, keseliň irki öňüni almak.

HFMD näme

HFMD enterowirus sebäpli döreýän ýokanç keseldir. HFMD-e sebäp bolýan enterowirusyň 20-den gowrak görnüşi bar, olaryň arasynda A16 (Cox A16) we enterowirus 71 (EV 71) iň köp ýaýran görnüşdir. Adamlarda ýaz, tomus we güýz aýlarynda HFMD almagy adaty zat. Infectionokanç ýoly iýmit siňdiriş ýollaryny, dem alyş ýollaryny we aragatnaşyk aragatnaşygyny öz içine alýar.

Alamatlar

Esasy alamatlar ellerdäki, aýakdaky, agzdaky we beýleki böleklerdäki makulopapulalar we gerpeslerdir. Birnäçe agyr ýagdaýlarda meningit, ensefalit, ensefalomiýelit, öýken ödemleri, gan aýlanyş bozulmalary we başgalar esasan EV71 ýokançlygy sebäpli ýüze çykýar we ölümiň esasy sebäbi beýni ulgamynyň ensefalit we newrojenetiki öýken ödemidir.

Bejergi

HFMD adatça çynlakaý däl we adamlaryň hemmesi diýen ýaly 7-10 günüň içinde lukmançylyk bejergisiz gutulýar. Youöne üns bermeli:

• Ilki bilen çagalary izolirläň. Alamatlar ýok bolandan 1 hepde soň çagalar izolirlenmeli. Aragatnaşyk, ýokanç ýokançlygyň öňüni almak üçin dezinfeksiýa we izolýasiýa üns bermeli

• Simptomatiki bejergi, agyz bejergisi

• Egin-eşik we düşek arassa bolmaly, Egin-eşik rahat, ýumşak we köplenç üýtgemeli

• Çagaňyzyň dyrnaklaryny gysga kesiň we çyzylmagynyň öňüni almak üçin zerur bolsa çagaňyzyň ellerini örtüň

• Düwürtiklerinde dökülen çaga islendik wagt dodaklaryny arassa we gurak saklamak üçin arassalanmalydyr

• Wirusa garşy dermanlary kabul edip, B, C witaminini we ş.m. goşup bilersiňiz

Öňüni almak

• Nahar iýmezden ozal, hajathana ulananyňyzdan we daşary çykanyňyzdan soň elleriňizi sabyn ýa-da el arassalaýjy bilen ýuwuň, çagalara çig suw içmäge we çig ýa-da sowuk iýmit iýmäge ýol bermäň. Sickarawsyz çagalar bilen aragatnaşykdan gaça duruň

• Çaga terbiýeçileri çagalara degmezden ozal, perdeleri çalşandan soň, zaýalanansoň we lagymlary dogry taşlamaly.

• Çaga çüýşeleri, rahatlandyryjylar ulanmazdan ozal we soň doly arassalanmalydyr

• Bu kesel epidemiýasy wagtynda çagalary mähelläniň ýygnanmagyna, köpçülik ýerlerinde howa aýlanyşygynyň pesligine, maşgala daşky gurşaw arassaçylygyna, ýatylýan otagyň köplenç howa çalmagyna, eşikleri we düşekleri guratmagyna üns bermeli däldir.

• Baglanyşyk alamatlary bolan çagalar wagtynda lukmançylyk edaralaryna gitmeli. Çagalar beýleki çagalar bilen habarlaşmaly däldirler, ene-atalar çagalaryň eşikleriniň guramagyna ýa-da dezinfeksiýa edilmegine öz wagtynda üns bermelidirler, çagalaryň najaslary wagtynda sterilizasiýa edilmelidir, ýeňil keseli bolan çagalar bejergini almaly we öýlerinde kesel ýokaşmagyny azaltmak üçin dynç almalydyrlar.

• Oýnawaçlary, şahsy arassaçylyk gap-gaçlaryny we gap-gaçlary her gün arassalaň we dezinfeksiýa ediň

Adam enterowirusyna IgM antikor üçin anyklaýyş toplumy 71 （Kolloid altyn), Rotawirus toparyna A ant Lateks Ant antigen üçin anyklaýyş toplumy, Rotawirus A toparyna antigen üçin anyklaýyş toplumy we adenowirus （LATEX early irki diagnoz üçin bu kesel bilen baglanyşykly.

Iş wagty: Iýun-01-2022