Kto jest narażony na wysokie ryzyko wystąpienia sepsy?

Chociaż sepsa może rozwinąć się u każdego, jeśli wystąpi u niego infekcja, poniższe grupy są narażone na znacznie wyższe ryzyko i wymagają szczególnej ostrożności:

1. Niemowlęta i osoby starsze: Wspólną cechą tych osób jest słabo rozwinięty układ odpornościowy. Układ odpornościowy niemowląt i małych dzieci nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, natomiast układ odpornościowy osób starszych słabnie z wiekiem i często towarzyszą mu liczne choroby współistniejące, co utrudnia im skuteczną walkę z infekcjami.
2. Pacjenci z chorobami przewlekłymi: U pacjentów cierpiących na takie choroby, jak cukrzyca, rak, choroby wątroby i nerek, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) lub HIV/AIDS osłabione są mechanizmy obronne organizmu i funkcje narządów, co zwiększa ryzyko wymknięcia się infekcji spod kontroli.
3. Osoby z obniżoną odpornością: Należą do nich pacjenci onkologiczni poddawani chemioterapii, osoby przyjmujące leki immunosupresyjne po przeszczepie narządu oraz osoby cierpiące na choroby autoimmunologiczne, u których układ odpornościowy nie jest w stanie skutecznie reagować na patogeny.
4. Pacjenci z ciężkim urazem lub poważną operacją: U pacjentów z rozległymi oparzeniami, ciężkim urazem lub poważną operacją skóra lub bariera śluzówkowa są zniszczone, co stwarza możliwość wnikania patogenów, a organizm znajduje się w stanie dużego stresu.
5. Użytkownicy inwazyjnych urządzeń medycznych: Pacjenci z cewnikami (takimi jak cewniki dożylne, cewniki moczowe), stosujący respiratory lub mający w ciele dreny, mogą stać się „krótkimi drogami” dla patogenów, umożliwiającymi im przedostanie się do organizmu człowieka.
6. Osoby z niedawnymi infekcjami lub hospitalizacjami: Dotyczy to zwłaszcza pacjentów z zapaleniem płuc, infekcją jamy brzusznej, infekcją dróg moczowych lub infekcją skóry. Jeśli leczenie nie zostanie podjęte na czas lub będzie nieskuteczne, infekcja może łatwo rozprzestrzenić się na krew i wywołać sepsę.

Jak wykryć sepsę? Kluczowe odczynniki diagnostyczne odgrywają kluczową rolę

Jeśli u osób z grupy wysokiego ryzyka wystąpią objawy podejrzewanej infekcji (takie jak gorączka, dreszcze, duszność, szybkie bicie serca i dezorientacja), należy natychmiast zwrócić się o pomoc lekarską. Wczesna diagnoza opiera się na szeregu badań klinicznych i badań laboratoryjnych, wśród których różnorodne odczynniki do diagnostyki in vitro (IVD) są niezbędnymi „oczami” klinicystów.

1. Hodowla mikrobiologiczna (hodowla krwi) – „złoty standard” diagnostyczny
   • Metoda: Próbki krwi, moczu, plwociny lub innych podejrzanych miejsc zakażenia pacjenta pobiera się i umieszcza w butelkach zawierających podłoże hodowlane, a następnie poddaje inkubacji w celu pobudzenia wzrostu patogenów (bakterii lub grzybów).
   • Rola: To „złoty standard” w potwierdzaniu sepsy i identyfikacji patogenu wywołującego. Po wyhodowaniu patogenu można wykonać badanie wrażliwości na antybiotyki (AST), co pomaga lekarzom w wyborze najskuteczniejszych antybiotyków. Jednak jego główną wadą jest czas oczekiwania na wyniki (zwykle 24–72 godziny), co nie sprzyja podejmowaniu decyzji w nagłych przypadkach.
2. Testowanie biomarkerów – szybkie „systemy alarmowe”
   Aby zrekompensować czasochłonność hodowli, w celu szybkiej diagnostyki pomocniczej powszechnie stosuje się różnorodne odczynniki do wykrywania biomarkerów.
   • Badanie prokalcytoniny (PCT):Jest to obecnie najważniejszy i najbardziej specyficzny biomarker powiązany z sepsą.PCTjest białkiem występującym w bardzo małych ilościach u zdrowych osób, ale produkowanym w dużych ilościach w wielu tkankach w organizmie podczas poważnej infekcji bakteryjnej.PCT Testy (zwykle z wykorzystaniem metod immunochromatograficznych lub chemiluminescencyjnych) dostarczają ilościowych wyników w ciągu 1-2 godzin. PodwyższonePCTpoziomy te silnie wskazują na sepsę bakteryjną i mogą być wykorzystane do monitorowania skuteczności terapii antybiotykowej oraz podejmowania decyzji o jej przerwaniu.
   • Badanie białka C-reaktywnego (CRP): CRP to białko ostrej fazy, którego poziom gwałtownie wzrasta w odpowiedzi na stan zapalny lub infekcję. Choć jest bardzo czułe, jest mniej specyficzne niżPCTPonieważ jego poziom może być podwyższony w różnych stanach, w tym w przypadku infekcji wirusowych i urazów. Często stosuje się go w połączeniu z innymi markerami.
   • Liczba białych krwinek (WBC) i odsetek neutrofili: To najbardziej podstawowe badanie morfologii krwi (CBC). U pacjentów z sepsą często obserwuje się znaczny wzrost lub spadek liczby białych krwinek oraz zwiększony odsetek neutrofili (przesunięcie w lewo). Jednak jego swoistość jest niska i należy go interpretować łącznie z innymi wskaźnikami.
3. Techniki diagnostyki molekularnej – precyzyjni „zwiadowcy”
   • Metoda: Techniki takie jak reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR) i sekwencjonowanie metagenomiczne nowej generacji (mNGS). Technologie te wykorzystują specyficzne startery i sondy (które można określić mianem zaawansowanych „odczynników”) do bezpośredniego wykrywania kwasów nukleinowych patogenów (DNA lub RNA).
   • Rola: Nie wymagają hodowli i pozwalają na szybką identyfikację patogenów we krwi w ciągu kilku godzin, nawet w przypadku organizmów trudnych do hodowli. Zwłaszcza gdy tradycyjne hodowle dają wynik ujemny, ale podejrzenie kliniczne pozostaje wysokie, mNGS może dostarczyć kluczowych wskazówek diagnostycznych. Metody te są jednak droższe i nie dostarczają informacji o wrażliwości na antybiotyki.
4. Badanie poziomu mleczanu – mierzenie poziomu „kryzysu”
   • Hipoperfuzja i niedotlenienie tkanek są kluczowe dla niewydolności narządów wywołanej sepsą. Podwyższony poziom mleczanu jest wyraźnym markerem niedotlenienia tkanek. Przyłóżkowe zestawy do szybkiego pomiaru mleczanu pozwalają na szybki pomiar stężenia mleczanu w osoczu (w ciągu kilku minut). Hiperlaktatemia (>2 mmol/l) silnie wskazuje na ciężką chorobę i złe rokowanie, a także jest ważnym wskaźnikiem rozpoczęcia intensywnego leczenia.

Wniosek

Sepsa to wyścig z czasem. Głównymi celami są osoby starsze, schorowane, osoby z chorobami współistniejącymi oraz osoby z określonymi schorzeniami. W przypadku tych grup wysokiego ryzyka wszelkie objawy infekcji należy traktować z ostrożnością. Współczesna medycyna stworzyła szybki system diagnostyczny, wykorzystujący szereg metod, w tym posiewy krwi, testy biomarkerów, takie jak:PCT/CRP, diagnostykę molekularną i testy mleczanowe. Wśród nich, różnorodne, wysoce wydajne i czułe odczynniki diagnostyczne stanowią podstawę wczesnego ostrzegania, dokładnej identyfikacji i szybkiej interwencji, znacznie zwiększając szanse pacjentów na przeżycie. Rozpoznawanie zagrożeń, reagowanie na wczesne objawy i poleganie na zaawansowanych technologiach wykrywania to nasza najpotężniejsza broń w walce z tym „niewidzialnym zabójcą”.