Test na krew utajoną w kale (FOBT)
Czym jest badanie kału na krew utajoną?
Test na krew utajoną w kale (FOBT) polega na badaniu próbki stolca (kupy) w celu sprawdzenia obecności krwi. Krew utajona oznacza, że nie widać jej gołym okiem. Krew kałowa oznacza, że znajduje się ona w stolcu.

Krew w stolcu oznacza krwawienie w przewodzie pokarmowym. Krwawienie może być spowodowane różnymi czynnikami, w tym:

Polipy, nieprawidłowe narośle na wyściółce okrężnicy lub odbytnicy
Hemoroidy, czyli obrzęk żył w odbycie lub odbytnicy
Uchyłkowatość jelita grubego, choroba polegająca na tworzeniu się małych kieszonek w wewnętrznej ścianie jelita grubego
Wrzody, rany w wyściółce przewodu pokarmowego
Zapalenie jelita grubego, rodzaj zapalnej choroby jelit
Rak jelita grubego – rodzaj raka, który zaczyna się w jelicie grubym lub odbytnicy
Rak jelita grubego jest jednym z najczęstszych rodzajów raka w Stanach Zjednoczonych. Badanie kału na obecność krwi utajonej może być badaniem przesiewowym w kierunku raka jelita grubego, co pozwala na wczesne wykrycie choroby, gdy leczenie jest najskuteczniejsze.

Inne nazwy: FOBT, badanie na krew utajoną w kale, test na krew utajoną, test Hemoccult, test z rozmazem gwajakowym, gFOBT, immunochemiczny test FOBT, iFOBT; FIT

Do czego służy?
Badanie kału na krew utajoną jest powszechnie stosowane jako badanie przesiewowe, pomagające wykryć raka jelita grubego, zanim pojawią się objawy. Badanie ma również inne zastosowania. Można je wykonać w przypadku podejrzenia krwawienia z przewodu pokarmowego z powodu innych schorzeń.

W niektórych przypadkach test ten służy do ustalenia przyczyny anemii. Może on również pomóc w odróżnieniu zespołu jelita drażliwego (IBS), który zazwyczaj nie powoduje krwawienia, od zapalnej choroby jelit (IBD), która może powodować krwawienie.

Jednak samo badanie kału na krew utajoną nie jest w stanie zdiagnozować żadnej choroby. Jeśli wyniki badania wykażą obecność krwi w stolcu, prawdopodobnie konieczne będą dodatkowe badania w celu ustalenia dokładnej przyczyny.

Dlaczego warto wykonać badanie kału na obecność krwi utajonej?
Lekarz może zlecić badanie kału na krew utajoną, jeśli występują objawy wskazujące na krwawienie z przewodu pokarmowego. Możesz również zlecić badanie przesiewowe w kierunku raka jelita grubego, jeśli nie masz żadnych objawów.

Eksperci medyczni zdecydowanie zalecają regularne badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego. Większość organizacji medycznych zaleca rozpoczęcie badań przesiewowych w wieku 45 lub 50 lat, jeśli ryzyko zachorowania na raka jelita grubego jest u nich przeciętne. Zalecają regularne badania co najmniej do 75. roku życia. Porozmawiaj ze swoim lekarzem o swoim ryzyku zachorowania na raka jelita grubego i o tym, kiedy należy wykonać badanie przesiewowe.

Badanie kału na krew utajoną to jeden lub kilka rodzajów badań przesiewowych jelita grubego. Inne badania obejmują:

Badanie DNA w kale. Badanie to sprawdza obecność krwi i komórek ze zmianami genetycznymi, które mogą być oznaką raka.
Kolonoskopia lub sigmoidoskopia. Oba badania wykorzystują cienką rurkę z kamerą do badania wnętrza jelita grubego. Kolonoskopia pozwala lekarzowi zobaczyć całe jelito grube. Sigmoidoskopia pokazuje tylko dolną część jelita grubego.
Kolonografia TK, nazywana również „wirtualną kolonoskopią”. W przypadku tego badania zazwyczaj wypija się środek kontrastowy przed wykonaniem tomografii komputerowej, która wykorzystuje promienie rentgenowskie do wykonania szczegółowych, trójwymiarowych zdjęć całego jelita grubego i odbytnicy.
Każdy rodzaj testu ma swoje wady i zalety. Twój lekarz pomoże Ci wybrać odpowiedni test.

Co się dzieje podczas badania kału na krew utajoną?
Zazwyczaj lekarz przekaże Ci zestaw do pobrania próbek kału (kupy) w domu. Zestaw będzie zawierał instrukcję wykonania badania.

Istnieją dwa główne rodzaje testów na obecność krwi utajonej w kale:

Test gwajakowy na krew utajoną w kale (gFOBT) wykorzystuje substancję chemiczną (gwajakową) do wykrywania krwi w stolcu. Zazwyczaj wymaga on pobrania próbek kału z dwóch lub trzech oddzielnych wypróżnień.
Test immunochemiczny kału (iFOBT lub FIT) wykorzystuje przeciwciała do wykrywania krwi w stolcu. Badania pokazują, że test FIT jest skuteczniejszy w wykrywaniu raka jelita grubego niż test gFOBT. Test FIT wymaga pobrania próbek kału z jednego do trzech oddzielnych wypróżnień, w zależności od rodzaju testu.
Bardzo ważne jest przestrzeganie instrukcji dołączonych do zestawu testowego. Typowy proces pobierania próbki kału zazwyczaj obejmuje następujące ogólne kroki:

Pobieranie próbki stolca. Zestaw może zawierać specjalny papier, który należy umieścić nad toaletą, aby zebrać próbkę stolca. Możesz również użyć folii spożywczej lub czystego, suchego pojemnika. Jeśli wykonujesz test gwajakowy, uważaj, aby mocz nie zmieszał się ze stolcem.
Pobranie próbki kału z wypróżnienia. Zestaw będzie zawierał drewniany patyczek lub aplikator-szczoteczkę do zeskrobania próbki kału z wypróżnienia. Postępuj zgodnie z instrukcją, aby dowiedzieć się, gdzie pobrać próbkę.
Przygotowanie próbki kału. Należy rozmazać kał na specjalnej karcie testowej lub włożyć aplikator z próbką kału do probówki dołączonej do zestawu.
Oznaczenie i zabezpieczenie próbki zgodnie z instrukcją.
Jeśli potrzebna jest więcej niż jedna próbka, powtórz test podczas następnego wypróżnienia, zgodnie ze wskazówkami.
Wysyłanie próbek zgodnie z instrukcją.
Czy muszę coś zrobić, żeby przygotować się do testu?
Test immunochemiczny kału (FIT) nie wymaga żadnego przygotowania, ale test gwajakowy na krew utajoną w kale (gFOBT) już tak. Przed wykonaniem testu gFOBT lekarz może poprosić Cię o unikanie niektórych pokarmów i leków, które mogą wpływać na wyniki testu.

Przez siedem dni przed badaniem należy unikać:

Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), takie jak ibuprofen, naproksen i aspiryna. Jeśli przyjmujesz aspirynę z powodu problemów z sercem, porozmawiaj z lekarzem przed przerwaniem leczenia. Możesz w tym czasie przyjmować paracetamol, ale skonsultuj się z lekarzem przed jego zastosowaniem.
Witamina C w ilościach powyżej 250 mg dziennie. Dotyczy to również witaminy C pochodzącej z suplementów, soków owocowych lub owoców.
Przez trzy dni przed badaniem należy unikać:

Czerwone mięso, takie jak wołowina, jagnięcina i wieprzowina. Ślady krwi z tych mięs mogą pojawić się w stolcu.
Czy test wiąże się z jakimś ryzykiem?
Nie stwierdzono żadnego ryzyka związanego z wykonaniem badania kału na krew utajoną.

Co oznaczają wyniki?
Jeśli wyniki badania kału na krew utajoną wskazują na obecność krwi w stolcu, prawdopodobnie występuje krwawienie w którymś miejscu przewodu pokarmowego. Nie zawsze jednak oznacza to raka. Inne schorzenia, które mogą powodować obecność krwi w stolcu, to wrzody, hemoroidy, polipy i łagodne (nie nowotworowe) guzy.

Jeśli masz krew w stolcu, lekarz prawdopodobnie zaleci dodatkowe badania, aby ustalić dokładną lokalizację i przyczynę krwawienia. Najczęstszym badaniem kontrolnym jest kolonoskopia. W razie pytań dotyczących wyników badań, porozmawiaj ze swoim lekarzem.

Dowiedz się więcej o badaniach laboratoryjnych, zakresach referencyjnych i interpretacji wyników.

Czy jest coś jeszcze, co powinnam wiedzieć na temat badania kału na krew utajoną?
Regularne badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego, takie jak badanie kału na obecność krwi utajonej, stanowią ważne narzędzie w walce z rakiem. Badania pokazują, że badania przesiewowe mogą pomóc we wczesnym wykryciu raka i zmniejszyć liczbę zgonów z jego powodu.

Jeśli zdecydujesz się na wykonanie badania na obecność krwi utajonej w kale w celu wykrycia raka jelita grubego, badanie to będziesz musiał wykonywać co roku.

Zestawy do pobierania próbek kału gFOBT i FIT można kupić bez recepty. Większość z tych testów wymaga wysłania próbki kału do laboratorium. Niektóre testy można jednak wykonać w domu, aby uzyskać szybkie wyniki. Jeśli rozważasz zakup własnego testu, zapytaj swojego lekarza, który będzie dla Ciebie najlepszy.

Pokaż odniesienia
Powiązane tematy dotyczące zdrowia
Rak jelita grubego
Krwawienie z przewodu pokarmowego
Powiązane badania medyczne
Anoskopia
Domowe testy medyczne
Badania przesiewowe w kierunku raka jelita grubego
Jak radzić sobie z lękiem przed badaniami lekarskimi
Jak przygotować się do badania laboratoryjnego
Jak rozumieć wyniki badań laboratoryjnych
Testy osmolalności
Białe krwinki (WBC) w stolcu
Informacje zawarte na tej stronie nie powinny być traktowane jako substytut profesjonalnej opieki medycznej ani porady. W przypadku pytań dotyczących stanu zdrowia należy skontaktować się z lekarzem.