Yekem: COVID-19 çi ye?

COVID-19 nexweşiya infeksiyonê ye ku ji hêla coronavirusê herî dawî ve hatî vedîtin pêk tê. Ev vîrus û nexweşiya nû beriya ku derketin li Wuhan, Chinaîn, di Kanûna 2019-an de dest pê bike nenas bû.

Duyem: COVID-19 çawa belav dibe?

Mirov dikarin COVID-19 ji kesên din ên ku vîrus heye bigirin. Nexweşî dikare bi dilopên piçûk ên ji poz an dev, ku dema ku kesê bi COVID-19 dikuxe an jî xwe derdixe, belav dibe ji mirovek din re. Ev dilop li ser tişt û rûberên li dora mirov dikevin. Dûv re mirovên din bi destdana van tiştan an rûerdên COVID-19-ê digirin, dûv re dest dixin çav, poz an devê xwe. Mirov dikare COVID-19-ê jî bigire heke ew dilopên kesek bi COVID-19 ku dilopan dikuxe an dilopan derdixîne. Ji ber vê yekê girîng e ku meriv ji kesê nexweş ji 1 metre (3 ling) bêtir dûr bimîne. Û dema ku mirovên din di demek dirêj de li cîhek hermetîk bi vîrusê re dimînin, dibe ku her çend dûrbûna ji 1 metreyî jî bikevin.

Tiştek din, kesê ku di heyama înkubasyonê ya COVID-19 de ye jî dikare mirovên din ên nêzî wan belav bike. Ji ber vê yekê ji kerema xwe li xwe û malbata xwe miqate bin.

Sêyem: Kî di metirsiya nexweşiya giran de ye?

Dema ku lêkolîner hîn hîn dibin ka çawa COVID-2019 bandorê li mirovan dike, kal û pîr û kesên xwedî şert û mercên bijîjkî yên berê (wekî tansiyona bilind, nexweşiya dil, nexweşiya pişikê, penceşêr an şekir) xuya dikin ku ji yên din pir caran nexweşiya giran pêşve diçin. . Û mirovên ku ew di nîşanên destpêkê yên vîrusê de lênihêrîna bijîjkî ya guncan nagirin.

Çaremîn: Vîrus çiqas li ser rûyê erdê dimîne?

Ne diyar e ka vîrusa ku dibe sedema COVID-19 çiqasî li ser rûxan dimîne, lê wusa dixuye ku ew mîna coronavirusên din tevdigere. Lêkolîn destnîşan dikin ku coronaviruses (di nav de agahdariya pêşîn a li ser vîrusa COVID-19) dibe ku çend demjimêr an heya çend rojan li ser rûberan bimîne. Ev dibe ku di bin şert û mercên cuda de (mînak cureyê rûxarê, germahî an jî nemahiya hawîrdorê) biguhere.

Ger hûn difikirin ku rûyek vegirtî be, wê bi dezenfektantek hêsan paqij bikin da ku vîrusê bikujin û xwe û yên din biparêzin. Destên xwe bi deşta alkolê paqij bikin an jî bi sabûn û avê bişon. Dest nedin çav, dev û pozê xwe.

Pêncem: Tedbîrên parastinê

A. Ji bo kesên ku li deverên ku COVID-19 lê belav dibe li (14 rojên borî) ne an van demên dawî ziyaret kirine.

Ger hûn dest bi nexweşiya xwe bikin, tewra bi nîşanên sivik ên wekî serêş, taya nizm (37.3 C an jortir) û poz sivik re, heya ku hûn sax bibin, bi mana li malê xwe îzole bikin. Ger ji bo we pêdivî ye ku kesek ji we re malzemeyan bîne an jî derkeve derve, mînakî ji bo kirîna xwarinê, wê hingê maskek li xwe bikin da ku mirovên din nekevin.

Ger we tayê, kuxik û nefesê tengav bike, bi lez li şîreta bijîjkî bigerin ji ber ku dibe ku ev ji ber enfeksiyonek nefesê an rewşek din a giran be. Pêşî telefon bikin û ji pêşkêşvanê xwe re ji rêwîtiyek dawî an têkiliya bi rêwiyan re bêjin.

B. Ji bo mirovên normal.

 Lixwekirina maskeyên emeliyatê

 Destên xwe bi rêkûpêk û bi baldarî bi destanek bi alkolê paqij bikin an jî bi sabûn û avê bişon.

 Dest nedin çav, poz û dev.

Bawer bikin ku hûn û mirovên li dora we, paqijiya bêhnê ya baş bişopînin. Ev tê wê wateyê ku dema ku hûn dikuxînin an bipişkin devê xwe û pozê xwe bi çengê xwe an tevna xwe ya xwar veşêrin. Dûv re tavilê tevna ku hatî bikar anîn hilweşînin.

 Ger hûn xwe nebaş hîs bikin li malê bimînin. Ger taya we hebe, kuxuka we hebe û nefesê we zehmet be, li bal bijîşkî bigerin û berê xwe bidin telefonê. Rêwerzên rêveberiya tenduristiya xweya herêmî bişopînin.

Li ser xalên herî dawî yên COVID-19 (bajar an deverên herêmî yên ku COVID-19 bi berfirehî lê belav dibe) rojane bimînin. Ger gengaz be, xwe ji rêwîtiya cîhan dûr bixin - nemaze heke hûn kesek pîr in an nexweşiya şekir, dil an pişikê heye.