Sepsis, ke yo rele tou anpwazònman san, se pa yon maladi espesifik men pito yon sendwòm repons enflamatwa sistemik deklanche pa enfeksyon. Li se yon repons deregle a enfeksyon, ki mennen nan disfonksyon ògàn ki menase lavi. Li se yon kondisyon grav ki pwogrese rapidman epi li se youn nan prensipal kòz lanmò atravè lemond. Konprann gwoup ki gen gwo risk pou sepsis epi reyalize dyagnostik bonè avèk èd metòd tès medikal modèn (ki gen ladan reyaktif dyagnostik kle) se kle pou diminye to mòtalite li.
Ki moun ki gen gwo risk pou yo gen sepsis?
Malgre nenpòt moun ka devlope sepsis si yo gen yon enfeksyon, gwoup sa yo gen plis risk epi yo bezwen plis prekosyon:
- Tibebe ak Granmoun Aje: Yon karakteristik komen nan moun sa yo se yon sistèm iminitè ki pa devlope ase. Sistèm iminitè tibebe ak timoun piti yo poko fin devlope nèt, alòske sistèm iminitè granmoun aje yo diminye avèk laj epi souvan yo vini ak plizyè maladi kache, sa ki fè li difisil pou yo konbat enfeksyon yo efektivman.
- Pasyan ki gen maladi kwonik: Pasyan ki gen maladi tankou dyabèt, kansè, maladi fwa ak ren, maladi poumon obstriktif kwonik (COPD) oswa VIH/SIDA gen mekanis defans kò yo ak fonksyon ògàn yo ki pi fèb, sa ki fè enfeksyon yo gen plis chans pou yo vin pa anba kontwòl.
- Moun ki gen sistèm iminitè febli: Sa yo enkli pasyan kansè k ap sibi chimyoterapi, moun k ap pran imunosupresè apre yon transplantasyon ògàn, ak moun ki gen maladi otoiminitè, kote sistèm iminitè yo pa kapab reponn efektivman a patojèn yo.
- Pasyan ki gen gwo chòk oswa gwo operasyon: Pou pasyan ki gen gwo boule, gwo chòk oswa gwo operasyon chirijikal, po a oswa baryè mikez la detwi, sa ki bay yon kanal pou patojèn yo anvayi, epi kò a nan yon eta estrès grav.
- Itilizatè Aparèy Medikal Envazif: Pasyan ki gen katetè (tankou katetè venn santral, katetè urinè), k ap itilize vantilatè oswa ki gen tib drenaj nan kò yo, aparèy sa yo ka vin tounen "rakousi" pou patojèn yo antre nan kò imen an.
- Moun ki gen enfeksyon resan oswa ki entène lopital: Espesyalman pou pasyan ki gen nemoni, enfeksyon nan vant, enfeksyon nan aparèy urin oswa enfeksyon po, si tretman an pa fèt alè oswa li pa efikas, enfeksyon an ka fasilman gaye nan san an epi lakòz sepsis.
Kijan pou detekte sepsis? Reyaktif deteksyon kle yo jwe yon wòl santral.
Si moun ki gen gwo risk devlope sentòm sispèk enfeksyon (tankou lafyèv, frison, souf kout, batman kè rapid, ak konfizyon), yo ta dwe chèche swen medikal imedyatman. Dyagnostik bonè a depann sou yon seri evalyasyon klinik ak tès laboratwa, pami yo yon varyete reyaktif tès dyagnostik in vitro (IVD) ki se "je" endispansab klinisyen yo.
- Kilti Mikwòb (Kilti San) – “Estanda an lò” pou dyagnostik la
- Metòd: Yo kolekte echantiyon san, pipi, krache, oswa lòt sit sispèk enfeksyon pasyan an epi yo mete yo nan boutèy ki gen mwayen kilti, ke yo enkube apre sa pou ankouraje kwasans patojèn yo (bakteri oswa chanpiyon).
- Wòl: Sa a se "estanda an lò" pou konfime sepsis epi idantifye patojèn ki kozatif la. Yon fwa yo kiltive yon patojèn, yo ka fè tès sansibilite antimikwòb (AST) pou gide doktè yo nan seleksyon antibyotik ki pi efikas yo. Sepandan, prensipal dezavantaj li se tan ki nesesè a (jeneralman 24-72 èdtan pou rezilta yo), ki pa fezab pou pran desizyon ijans inisyal.
- Tès Byomarkè - Sistèm "Alam" Rapid
Pou konpanse defo kilti a ki pran anpil tan, yo lajman itilize yon varyete reyaktif deteksyon byomarkè pou dyagnostik oksilyè rapid.- Tès prokalsitonin (PCT)Sa a se byomarkè ki pi enpòtan ak espesifik ki asosye avèk sepsis kounye a.PCTse yon pwoteyin ki prezan nan nivo ki ba anpil lakay moun ki an sante, men li pwodui an gwo kantite nan plizyè tisi nan tout kò a pandan yon enfeksyon bakteri grav.PCT Tès yo (anjeneral lè l sèvi avèk metòd imunokromatografik oswa chimiluminesan) bay rezilta kantitatif nan 1-2 èdtan. ElvePCTNivo yo sijere anpil sepsis bakteri epi yo ka itilize pou kontwole efikasite terapi antibyotik la epi gide pou yo sispann tretman an.
- Tès pwoteyin C-reyaktif (CRP): CRP se yon pwoteyin faz egi ki ogmante rapidman an repons a enflamasyon oswa enfeksyon. Malgre li trè sansib, li mwens espesifik pasePCTpaske li ka ogmante nan plizyè kondisyon, tankou enfeksyon viral ak chòk. Li souvan itilize ansanm ak lòt makè.
- Kantite Globil Blan (WBC) ak Pousantaj Netrofil: Sa a se tès ki pi fondamantal pou konte globil konplè (CBC). Pasyan ki gen sepsis souvan montre yon ogmantasyon oswa yon diminisyon siyifikatif nan WBC ak yon pousantaj ogmantasyon nan netrofil (yon deplasman agoch). Sepandan, espesifikite li ba, epi li dwe entèprete ansanm ak lòt endikatè.
- Teknik Dyagnostik Molekilè - "Ekout" Presizyon
- Metòd: Teknik tankou Reyaksyon an Chèn Polimeraz (PCR) ak Sekans Metagenomik Pwochen Jenerasyon (mNGS). Teknoloji sa yo itilize primè ak sond espesifik (ke yo ka wè kòm "reyaktif" avanse) pou detekte dirèkteman asid nikleyik patojèn yo (ADN oswa ARN).
- Wòl: Yo pa bezwen kilti epi yo ka byen vit idantifye patojèn nan san an nan kèk èdtan, menm detekte òganis ki difisil pou kiltive. Sitou lè kilti tradisyonèl yo negatif men sispèk klinik la rete wo, mNGS ka bay endikasyon dyagnostik kritik. Sepandan, metòd sa yo pi chè epi yo pa bay enfòmasyon sou sansibilite antibyotik.
- Tès Laktat – Mezire Nivo “Kriz” la
- Ipoperfizyon tisi ak ipoksi se eleman santral nan echèk ògàn ki pwovoke pa sepsis. Nivo laktat ki wo se yon makè klè nan ipoksi tisi. Twous tès rapid laktat bò kabann ka mezire konsantrasyon laktat nan plasma rapidman (nan kèk minit). Iperlaktatemi (>2 mmol/L) endike yon maladi grav ak yon move pronostik, epi li se yon endikatè enpòtan pou kòmanse tretman entansif.
Konklizyon
Sepsis se yon kous kont tan. Moun ki granmoun aje yo, moun ki fèb yo, moun ki gen pwoblèm medikal, ak moun ki gen pwoblèm medikal espesifik se sib prensipal yo. Pou gwoup ki gen gwo risk sa yo, nenpòt siy enfeksyon ta dwe trete avèk prekosyon. Medsin modèn etabli yon sistèm dyagnostik rapid atravè yon seri metòd, tankou kilti san, tès byomarkè tankou...PCT/CRP, dyagnostik molekilè, ak tès laktat. Pami sa yo, yon varyete reyaktif deteksyon trè efikas ak sansib yo se fondasyon avètisman bonè, idantifikasyon egzat, ak entèvansyon alè, sa ki amelyore anpil chans pasyan yo pou yo siviv. Rekonèt risk yo, adrese sentòm bonè yo, epi konte sou teknoloji deteksyon avanse yo se zam ki pi puisan nou yo kont "asasen envizib" sa a.
Dat piblikasyon: 15 septanm 2025






